Genel Bakış

İnme nedir? Beyninizin bir kısmına kan akışı kesildiğinde veya azaldığında, beyin dokusunun oksijen ve besin almasını önleyen bir inme meydana gelir. Beyin hücreleri dakikalar içinde ölmeye başlar.

İnme, tıbbi bir acil durumdur ve acil tedavi çok önemlidir. Erken hareket beyin hasarını ve diğer komplikasyonları azaltabilir. İyi haber şu ki geçmişte olduğundan çok daha az inme vakası oluşuyor. Etkili tedaviler, ayrıca felçten kaynaklanan sakatlığı önlemeye yardımcı olabilir.

İnme Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Siz veya birlikte olduğunuz bir kişi inme geçiriyorsa, belirtilerin başladığı zamana özellikle dikkat edin. Bazı tedavi seçenekleri, inme başladıktan hemen sonra verildiğinde en etkilidir.

İnme belirtileri ve semptomları şunları içerir:

• Konuşma ve başkalarının söylediklerini anlamada sorun. Karışıklık yaşayabilir, kelimeleri bulamayabilir veya konuşmaları anlamakta zorluk çekilebilir.
• Yüz, kol veya bacağın felci veya uyuşması. Yüzde, kolda veya bacakta ani uyuşma, halsizlik veya felç gelişebilir. Bu genellikle vücudun sadece bir tarafını etkiler. Her iki kolu aynı anda başın üzerine kaldırmaya çalışın. Bir kol düşmeye başlarsa, felç meydana geliyor olabilir. Ayrıca, gülümsemeye çalışıldığında, ağızın bir tarafı sarkabilir.
• Bir veya her iki gözde görme sorunları. Aniden bir veya her iki gözde bulanık veya kararmış görme olabilir veya çift görme meydana gelebilir.
• Baş ağrısı. Kusma, baş dönmesi veya bilinç değişikliği ile birlikte ortaya çıkabilecek ani, şiddetli bir baş ağrısı, felç geçirildiğini gösterebilir.
• Yürüyüş sorunu. Tökezlenebilir veya bakiye kaybı yaşanabilir. Ayrıca ani baş dönmesi veya koordinasyon kaybı oluşabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmelidir?

Bir inmenin herhangi bir belirtisini veya semptomunu fark ederseniz, gelip gitmiş gibi görünse veya tamamen kaybolsa bile derhal tıbbi yardım alınmalıdır. "HIZLI" düşünün ve aşağıdakileri yapın:

• Yüz. Kişiden gülümsemesini isteyin. Yüzün bir tarafı sarkıyor mu?
• Silâh. Kişiden her iki kolu da kaldırmasını isteyin. Bir kol aşağıya doğru kayıyor mu? Yoksa bir kol kalkamıyor mu?
• Konuşma. Kişiden basit bir ifadeyi tekrarlamasını isteyin. Konuşması bulanık mı yoksa garip mi?
• Zaman. Bu işaretlerden herhangi birini gözlemlerseniz, derhal 911'i veya acil tıbbi yardımı arayın.

Hemen 112 Acil'i veya yerel acil durum numaranızı arayın. Semptomların durup durmadığını görmek için beklemeyin. Her dakika önemlidir. İnme ne kadar uzun süre tedavi edilmezse, beyin hasarı ve sakatlığı potansiyeli o kadar artar.

İnme geçirdiğinden şüphelendiğiniz biriyle birlikteyseniz, acil yardım beklerken kişiyi dikkatle izleyin.

Nedenler

İnmenin iki ana nedeni vardır: tıkalı bir arter (iskemik inme) veya bir kan damarının sızması veya patlaması (hemorajik inme). Bazı insanlar, geçici bir iskemik atak (TIA) olarak bilinen, kalıcı semptomlara neden olmayan beyne kan akışında sadece geçici bir bozulma yaşayabilir.

İskemik İnme Nedir?

Bu en yaygın inme türüdür. Beynin kan damarları daraltıldığında veya tıkandığında, ciddi ölçüde azalmış kan akışına (iskemi) neden olur. Bloke veya daralmış kan damarlarına, kan damarlarında biriken yağ birikintileri veya kan pıhtıları veya kan dolaşımınızdan geçen ve beyninizdeki kan damarlarına yerleşen diğer kalıntılar neden olur.

Hemorajik İnme Nedir?

Hemorajik inme, beyninizdeki bir kan damarı sızdığında veya yırtıldığında ortaya çıkar. Beyin kanamaları kan damarlarınızı etkileyen birçok durumdan kaynaklanabilir. Hemorajik inme ile ilgili faktörler şunlardır:

• Kontrolsüz yüksek tansiyon
• Kan incelticilerle aşırı tedavi (antikoagülanlar)
• Kan damarı duvarlarınızdaki zayıf noktalarda şişlikler (anevrizmalar)
• Travma (araba kazası gibi)
• Kan damarı duvarlarında damar duvarında zayıflığa yol açan protein birikintileri (serebral amiloid anjiyopati)
• Kanamaya neden olan iskemik inme

Beyindeki kanamanın daha az yaygın bir nedeni, ince duvarlı kan damarlarının anormal bir karışmasının yırtılmasıdır (arteriyovenöz malformasyon).

Geçici İskemik Atak (TIA)

Bazen bir ministroke olarak bilinen geçici bir iskemik atak (TIA), inme geçirdiğinize benzer geçici bir semptom dönemidir. Bir TIA kalıcı hasara neden olmaz. Bunlara, beyninizin bir kısmına beş dakika kadar kısa bir süre boyunca kan akışında geçici bir azalma neden olur.

İskemik inme gibi, bir TIA , bir pıhtı veya döküntü sinir sisteminizin bir kısmına kan akışını azalttığında veya engellediğinde ortaya çıkar.

Bir TIA geçirdiğinizi düşünseniz bile acil bakım alın, çünkü semptomlarınız düzelir. Sadece belirtilerinize dayanarak inme veya TIA geçirip geçirmediğinizi söylemek mümkün değildir . Bir TIA'nız varsa , bu, beyninize giden kısmen tıkalı veya daralmış bir arterin olabileceği anlamına gelir. Bir Having TIA sonra tam gelişmiş inme riskinizi artırır.

İnme Riski Faktörleri

Birçok faktör inme riskinizi artırabilir. Potansiyel olarak tedavi edilebilen inme risk faktörleri şunları içerir:

Yaşam Tarzı Risk Faktörleri

• Aşırı kilolu veya obez olmak
• Fiziksel hareketsizlik
• Ağır veya aşırı alkollü içki
• Kokain ve metamfetamin gibi yasa dışı ilaçların kullanımı

Tıbbi Risk Faktörleri

• Yüksek tansiyon
• Sigara içilmesi veya ikinci el duman maruziyeti
• Yüksek kolestorol
• Diyabet
• Obstrüktif uyku apnesi
• Kalp yetmezliği, kalp kusurları, kalp enfeksiyonu veya atriyal fibrilasyon gibi anormal kalp ritmi dahil olmak üzere kardiyovasküler hastalık
• Kişisel veya aile felci, kalp krizi veya geçici iskemik atak öyküsü

Daha yüksek inme riski ile ilişkili diğer faktörler şunlardır:

• Yaş - 55 yaş ve üstü kişilerin inme riski gençlere göre daha yüksektir.
• Irk - Afrika kökenli Amerikalıların felç riski diğer ırklardan daha yüksektir.
• Cinsiyet - Erkeklerin inme riski kadınlardan daha yüksektir. Kadınlar genellikle felç geçirdiğinde daha yaşlıdır ve felçlerden ölme erkeklerden daha fazladır.
• Hormonlar - Doğum kontrol haplarının veya östrojen içeren hormon tedavilerinin kullanılması riski artırır.

Komplikasyonlar

İnme Nedir? İnme, beynin ne kadar süre kan akışından yoksun olduğuna ve hangi bölümün etkilendiğine bağlı olarak bazen geçici veya kalıcı sakatlıklara neden olabilir. Komplikasyonlar şunları içerebilir:

• Felç veya kas hareket kaybı. Vücudunuzun bir tarafında felç olabilir veya yüzünüzün bir tarafında veya bir kolunda olduğu gibi belirli kasların kontrolünü kaybedebilirsiniz.
• Konuşma veya yutma güçlüğü. İnme, ağzınızdaki ve boğazınızdaki kasların kontrolünü etkileyerek, net bir şekilde konuşmanızı, yutmanızı veya yemenizi zorlaştırabilir. Ayrıca konuşma veya konuşma, okuma veya yazma da dahil olmak üzere dil konusunda zorluk çekebilirsiniz.
• Hafıza kaybı veya düşünme güçlüğü. Felç geçiren birçok insan hafıza kaybı yaşar. Diğerleri düşünme, akıl yürütme, yargılama ve kavramları anlamada zorluk çekebilir.
• Duygusal problemler. İnme geçiren insanlar duygularını kontrol etmekte daha fazla zorluk çekebilir veya depresyon gelişebilir.
• Ağrı. Vücudun inmeden etkilenen kısımlarında ağrı, uyuşma veya diğer olağandışı duyumlar oluşabilir. Örneğin, bir inme sol kolunuzdaki hissinizi kaybetmenize neden olursa, o kolda rahatsız edici bir karıncalanma hissi geliştirebilirsiniz.
• Davranış ve kişisel bakım yeteneğindeki değişiklikler. İnme geçiren insanlar daha fazla geri çekilebilir. Bakım ve günlük ev işleri için yardıma ihtiyaçları olabilir.

İnme Önleme

İnme risk faktörlerinizi bilmek, doktorunuzun önerilerini takip etmek ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek inmeyi önlemek için atabileceğiniz en iyi adımlardır. İnme veya geçici iskemik atak (TIA) geçirdiyseniz, bu önlemler başka bir inmeyi önlemeye yardımcı olabilir. Hastanede ve sonrasında aldığınız takip bakımı da rol oynayabilir.

Birçok inme önleme stratejisi, kalp hastalığını önleme stratejileri ile aynıdır.

Genel olarak, sağlıklı yaşam tarzı önerileri şunları içerir:

• Yüksek tansiyonun kontrol edilmesi (hipertansiyon). Bu, inme riskinizi azaltmak için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir. İnme geçirmişseniz, kan basıncınızı düşürmek, daha sonraki bir TIA veya inmeyi önlemeye yardımcı olabilir . Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar genellikle yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılır.
• Diyetinizdeki kolesterol ve doymuş yağ miktarını azaltın. Daha az kolesterol ve yağ, özellikle doymuş yağ ve trans yağ yemek, atardamarlarınızdaki birikmeyi azaltabilir. Kolesterolünüzü sadece diyet değişiklikleri yoluyla kontrol edemiyorsanız, doktorunuz kolesterol düşürücü bir ilaç reçete edebilir.
• Diyabet yönetimi. Diyet, egzersiz ve kilo vermek, kan şekerinizi sağlıklı bir aralıkta tutmanıza yardımcı olabilir. Yaşam tarzı faktörleri diyabetinizi kontrol etmek için yeterli görünmüyorsa, doktorunuz diyabet ilacı reçete edebilir.
• Sağlıklı bir kiloyu korumak. Aşırı kilolu olmak, yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalık ve diyabet gibi diğer inme risk faktörlerine katkıda bulunur.
• Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet yemek. Günde beş veya daha fazla porsiyon meyve veya sebze içeren bir diyet, inme riskinizi azaltabilir. Zeytinyağı, meyve, fındık, sebze ve kepekli tahılları vurgulayan Akdeniz diyeti faydalı olabilir.
• Obstrüktif uyku apnesinin (OSA) tedavisi. Uyku sırasında tekrar tekrar kısa süreli nefes almanızı kesen bir uyku bozukluğu olan OSA belirtileriniz varsa doktorunuz bir uyku çalışması önerebilir . OSA tedavisi, uyurken hava yolunuzu açık tutmak için bir maske aracılığıyla pozitif hava yolu basıncı sağlayan bir cihaz içerir.

Ek olarak aşağıdaki konulara da ayrıca dikkat edilmelidir:

• Düzenli egzersiz yapmak. Aerobik egzersiz inme riskinizi birçok yönden azaltır. Egzersiz, kan basıncınızı düşürebilir, iyi kolesterol seviyenizi artırabilir ve kan damarlarınızın ve kalbinizin genel sağlığını iyileştirebilir. Ayrıca kilo vermenize, diyabeti kontrol etmenize ve stresi azaltmanıza yardımcı olur. Haftanın çoğu günü, olmasa da, en az 30 dakikaya kadar yürüyüş, koşu, yüzme veya bisiklet gibi orta derecede fiziksel aktivite yapın.
• Hiç değilse, ölçülü olarak alkol içmek. Ağır alkol tüketimi, yüksek tansiyon, iskemik inme ve hemorajik inme riskinizi artırır. Alkol, aldığınız diğer ilaçlarla da etkileşime girebilir. Bununla birlikte, günde bir içki gibi küçük ila orta miktarlarda alkol içmek, iskemik inmeyi önlemeye ve kanınızın pıhtılaşma eğilimini azaltmaya yardımcı olabilir. Sizin için neyin uygun olduğu konusunda doktorunuzla konuşun.
• Tütün kullanımını bırakmak. Sigara içmek, sigara içenler ve ikinci el dumana maruz kalan sigara içmeyenler için felç riskini artırır. Tütün kullanımını bırakmak inme riskinizi azaltır.
• Yasadışı uyuşturuculardan kaçınmak. Kokain ve metamfetamin gibi bazı sokak ilaçları, bir TIA veya inme için belirlenmiş risk faktörleridir .

İnme Önleyici İlaçlar

İskemik inme veya TIA geçirdiyseniz, doktorunuz başka bir inme riskinizi azaltmaya yardımcı olacak ilaçlar önerebilir. Bunlar:

• Trombosit karşıtı ilaçlar. Trombositler kanınızdaki pıhtı oluşturan hücrelerdir. Anti-trombosit ilaçlar bu hücreleri daha az yapışkan ve pıhtılaşma olasılığını azaltır. En sık kullanılan anti-trombosit ilacı aspirindir. Doktorunuz sizin için doğru aspirin dozunu belirlemenize yardımcı olabilir.Doktorunuz ayrıca kan pıhtılaşma riskini azaltmak için düşük doz aspirin ve anti-trombosit ilaç dipiridamolün bir kombinasyonu olan Aggrenox'u reçete etmeyi düşünebilir. Bir TIA veya küçük inmeden sonra, doktorunuz size başka bir inme riskini azaltmak için bir süre aspirin ve klopidogrel (Plavix) gibi bir anti-trombosit ilacı verebilir. Aspirin alamıyorsanız, doktorunuz sadece klopidogrel reçete edebilir.
• Antikoagülanlar. Bu ilaçlar kan pıhtılaşmasını azaltır. Heparin hızlı hareket eder ve hastanede kısa süreli kullanılabilir.Daha yavaş etkili warfarin (Coumadin, Jantoven) daha uzun süre kullanılabilir. Warfarin güçlü bir kan inceltici ilaçtır, bu yüzden tam olarak yönlendirildiği gibi almanız ve yan etkileri izlemeniz gerekir. Warfarin'in etkilerini izlemek için düzenli kan testlerine de ihtiyacınız olacak.Yüksek riskli kişilerde felçleri önlemek için birkaç yeni kan inceltici ilaç (antikoagülan) mevcuttur. Bu ilaçlar arasında dabigatran (Pradaxa), rivaroxaban (Xarelto), apixaban (Eliquis) ve edoxaban (Savaysa) bulunur. Varfarinden daha kısa sürede hareket ederler ve genellikle düzenli kan testleri veya doktorunuz tarafından izlenmesi gerekmez. Bu ilaçlar ayrıca daha düşük kanama komplikasyonu riski ile ilişkilidir.