Disosiyatif Bozukluklar

genel bakış

Dissosiyatif bozukluklar, düşünceler, anılar, çevre, eylemler ve kimlik arasında bir kopukluk ve süreklilik eksikliği yaşayan zihinsel bozukluklardır. Dissosiyatif bozuklukları olan insanlar, gerçeklikten istemsiz ve sağlıksız şekilde kaçarlar ve günlük yaşamda işlev görmeyle ilgili sorunlara neden olurlar.

Dissosiyatif bozukluklar genellikle travmaya bir tepki olarak gelişir ve zor anıları uzak tutmaya yardımcı olur. Amneziden alternatif kimliklere kadar değişen semptomlar kısmen sahip olduğunuz dissosiyatif bozukluğun türüne bağlıdır. Stres zamanları semptomları geçici olarak kötüleştirebilir ve onları daha belirgin hale getirebilir.

Disosiyatif bozuklukların tedavisi konuşma terapisini (psikoterapi) ve ilacı içerebilir. Her ne kadar dissosiyatif bozuklukları tedavi etmek zor olsa da, birçok insan yeni başa çıkma yollarını öğrenir ve sağlıklı, üretken yaşamlar sürdürür.

belirtiler

Belirti ve semptomlar, sahip olduğunuz dissosiyatif bozuklukların türüne bağlıdır, ancak şunları içerebilir:

• Belirli zaman periyotları, olaylar, insanlar ve kişisel bilgilerin hafıza kaybı (amnezi)
• Kendinizden ve duygularınızdan ayrılma duygusu
• Etrafınızdaki insanların ve şeylerin çarpık ve gerçek dışı olarak algılanması
• Bulanık bir kimlik duygusu
• İlişkilerinizde, işinizde veya yaşamınızın diğer önemli alanlarında önemli stres veya sorunlar
• Duygusal veya profesyonel stresle başa çıkamama
• Depresyon, anksiyete ve intihar düşünceleri ve davranışları gibi zihinsel sağlık sorunları

Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM-5) tanımlanan üç önemli dissosiyatif bozukluk vardır:

• Dissosiyatif amnezi. Ana semptom, normal unutkanlıktan daha şiddetli ve tıbbi bir durumla açıklanamayan hafıza kaybıdır. Özellikle travmatik bir zamandan itibaren, kendiniz veya olaylarınız ve hayatınızdaki insanlar hakkındaki bilgileri hatırlayamazsınız. Dissosiyatif amnezi, yoğun mücadele gibi belirli bir zamandaki olaylara özgü olabilir veya daha nadiren, kendiniz hakkında tamamen hafıza kaybını içerebilir. Bazen hayatınızdan uzaklaşmak için seyahat ya da şaşkın dolaşımı içerebilir (dissosiyatif füg). Bir amnezi atağı genellikle aniden ortaya çıkar ve dakikalar, saatler veya nadiren aylar veya yıllar sürebilir.
• Dissosiyatif kimlik bozukluğu. Eskiden çoklu kişilik bozukluğu olarak bilinen bu bozukluk, alternatif kimliklere "geçiş" ile karakterize edilir. Kafanızın içinde konuşan veya yaşayan iki veya daha fazla insanın varlığını hissedebilir ve başka kimliklere sahipmişsiniz gibi hissedebilirsiniz. Her kimlik, ses, cinsiyet, tavırlar ve hatta gözlük ihtiyacı gibi fiziksel nitelikler gibi belirgin farklılıklar dahil olmak üzere benzersiz bir isme, kişisel geçmişe ve özelliklere sahip olabilir. Her bir kimliğin diğerlerine ne kadar aşinalı olduğu konusunda da farklılıklar vardır. Ayrışma kimlik bozukluğu olan kişilerde tipik olarak ayrışma amnezi vardır ve sıklıkla ayrışma fügü vardır.
• Duyarsızlaşma-derealizasyon bozukluğu. Bu, devam eden veya epizodik bir kopukluk hissi veya kendinizin dışında olmayı içerir - eylemlerinizi, duygularınızı, düşüncelerinizi ve benliğinizi bir film izliyormuş gibi uzaktan gözlemleme (duyarsızlaşma). Etrafınızdaki diğer insanlar ve şeyler müstakil ve sisli veya rüya gibi hissedebilir, zaman yavaşlayabilir veya hızlanabilir ve dünya gerçek dışı görünebilir (derealizasyon). Duyarsızlaşma, derealizasyon veya her ikisini birden yaşayabilirsiniz. Çok üzücü olabilen semptomlar sadece birkaç dakika sürebilir veya yıllarca gelip geçebilir.

Ne zaman doktora görünmeli

Çözülme bozuklukları olan bazı insanlar, bunaltıcı veya güvensiz davranışlarla ilişkili travmatik geri dönüşlerle bir krizde ortaya çıkar. Bu semptomları olan kişiler acil serviste görülmelidir.

Sizde veya sevdiklerinizde, dissosiyatif bir bozukluğu gösterebilecek daha az acil belirtiler varsa, doktorunuzu arayın.

Nedenler

Dissosiyatif bozukluklar genellikle travmayla başa çıkmanın bir yolu olarak gelişir. Çoğu zaman uzun süreli fiziksel, cinsel veya duygusal istismara maruz kalan çocuklarda veya daha az sıklıkla korkutucu veya öngörülemeyen bir ev ortamında oluşan bozukluklar. Savaşın veya doğal afetlerin stresi de ayrışma bozukluklarına yol açabilir.

Kişisel kimlik hala çocukluk döneminde oluşuyor. Böylece bir çocuk yetişkin bir kişiden kendisinin dışına çıkıp farklı bir insana oluyormuş gibi travmayı gözlemleyebilir. Travmatik bir deneyime katlanmak için ayrışmayı öğrenen bir çocuk, bu başa çıkma mekanizmasını yaşam boyunca stresli durumlara yanıt olarak kullanabilir.

Risk faktörleri

Çocukluk döneminde uzun süreli fiziksel, cinsel veya duygusal istismar yaşayan insanlar, ayrışma bozuklukları geliştirme riski altındadır.

Savaş, doğal afetler, adam kaçırma, işkence veya uzatılmış, travmatik, erken yaşam tıbbi prosedürleri gibi diğer travmatik olaylar yaşayan çocuklar ve yetişkinler de bu koşulları geliştirebilir.

Komplikasyonlar

Çözülme bozuklukları olan kişilerde komplikasyon ve ilişkili bozukluk riski artar, örneğin:

• Kendine zarar verme veya sakatlama
• İntihar düşünceleri ve davranışları
• Cinsel işlev bozukluğu
• Alkolizm ve uyuşturucu kullanım bozuklukları
• Depresyon ve anksiyete bozuklukları
• Travmatik stres bozukluğu sonrası
• Kişilik bozuklukları
• Kabuslar, uykusuzluk ve uyurgezerlik dahil uyku bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Baş dönmesi veya epileptik olmayan nöbetler gibi fiziksel semptomlar
• Kişisel ilişkilerde ve işyerinde büyük zorluklar

önleme

Fiziksel, duygusal veya cinsel istismara uğramış çocuklar, dissosiyatif bozukluklar gibi zihinsel sağlık bozuklukları geliştirme riski altındadır. Stres veya diğer kişisel sorunlar çocuğunuza davranış biçiminizi etkiliyorsa, yardım isteyin.

• Bir arkadaşınız, doktorunuz veya inanç topluluğunuzdaki bir lider gibi güvenilir bir kişiyle konuşun.
• Ebeveynlik destek grupları ve aile terapistleri gibi kaynakları bulmak için yardım isteyin.
• Daha sağlıklı bir ebeveynlik tarzı öğrenmenize yardımcı olabilecek ebeveynlik dersleri sunan kiliseleri ve topluluk eğitim programlarını arayın.

Çocuğunuz kötüye kullanılmışsa veya başka bir travmatik olay geçirmişse, derhal bir doktora görünün. Doktorunuz sizi, çocuğunuzun sağlıklı baş etme becerilerini kazanmasına ve benimsemesine yardımcı olabilecek bir akıl sağlığı uzmanına yönlendirebilir.